Minpunten MBEG’s plannen

Het plan van de MBE Groep in volgelvlucht

Op 20 juni 2018 zendt de MBEG aan wethouder Fleur Strijker een klacht dat het Nieuw Leids Bollwerk in de nieuwe folder folder ‘Een burgerinitiatief, samen maken wij onze buurt’ (juni 2018) een aantal minpunten van de Watergasfabriek heeft opgenomen die onjuist zijn. Hieronder geven wij een onderbouwing van de minpunten die wij hebben opgebracht. Wij hebben deze onderbouwing op 25 juni 2018 gezonden aan de MBEG en wethouder Fleur Spijker.

MBEG: het Nieuw Leids Bolwerk stelt dat wij niet aan participatie doen
De MBEG heeft een uitgebreid proces van participatie middels een stadsdialoog en bewoners-workshops uitgevoerd en zal continu in gesprek blijven met alle betrokkenen.

Nieuw Leids Bolwerk: we willen niet ontkennen dat de medewerkers van de MeyerBergmen Erfgoed Groep (MBE Groep) gedurende de zomermaanden van 2017 in het kader van een ‘stadsdialoog’ tal van gesprekken met stadspartijen en belangstellenden hebben gevoerd. Het spijt ons te moeten vaststellen dat de medewerkers van de MBE Groep daarbij niet met de direct betrokken wijkverenigingen en bewoners rondom het Energiepark hebben gesproken.

Begin oktober 2017, vraagt het College van B&W of de belangen van de wijkverenigingen en de Binnenvest in deze stadsdialoog voldoende geborgd zijn geweest. Op 4 oktober signaleert de beleidsadviseur Maatschappelijke Ontwikkeling in een email(1) dat de wijkvereniging Noordvest-Molenbuurt een convenant met de gemeente heeft ‘waarin staat o.a. dat wij als gemeente de vereniging vroeg betrekken bij ontwikkelen [tekst verder weggestreept]. Zou jij de MBG willen vragen contact  op te nemen met de bewonersverenigingen? Dan is deze kou (opmerkingen richting de gemeente over proces en betrokkenheid bewonersverenigingen} in ieder geval uit de lucht [verder weggestreept]’.

Ook wethouder Roos en de Directeur Stedelijke Ontwikkeling a.i. stellen rond deze tijd vragen over de betrokkenheid van de Binnenvest en de wijkverenigingen bij het initiatief van de MBE Groep. Op 10 oktober circuleert de heer Ernest Pelders (gemeentelijk projectleider Watergasfabriek) een tekstvoorstel voor een response op deze vragen: ‘Tot op heden zijn de volgende contactmomenten geweest: de MBEG heeft in de zomervakantie 25 gesprekken gevoerd met huurders en stadspartners, waaronder de Binnenvest en de wijkvereniging. In dit gesprek zijn over en weer aandachtspunten tav het voorstel uitgesproken. [Weggestreept] van de gemeente) heeft een korte toelichting gegeven over de stand van zaken in de BVOR en vragen beantwoord over de rollen en verwachtingen. [……] Conclusie: MBEG heeft de belangen van de BVOR leden (o.a. Binnenvest, Politie, Wijkverenigingen en Portaal) goed in beeld. Ze beseffen goed dat het voorstel en de beoogde programmering “passend” moet zijn, ook voor de buurt en de dak- en thuislozen. In welke mate ze anticiperen op, afstemmen en meebewegen met alle inbreng van de omgeving is aan de initiatiefnemer MBEG [….]’. Wat er verder met dit tekstvoorstel is gebeurd is in de door de Gemeente beschikbaar gestelde stukken niet na te trekken.

Wel zenden de wijkverenigingen Noordvest-Molenbuurt en Groenoord-Zuid op 24 oktober een brief aan wethouder Laudy om hun zorgen en vragen over het ontwikkelingsplan voor het Scheltemacomplex en de panden in het Energiepark te delen. Deze betreffen het gebruik van de publieke ruimte (Energiepark), de leefbaarheid in de woonwijken (geluidsoverlast), de sociale zekerheid in het Energiepark en omliggende woonbuurten (in verband met de dak- en thuislozen) en het verkeer (parkeren). Tevens vragen zij de wethouder zijn visie te geven op de concentratie van grote en middelgrote evenementen die zich in de wijk Noordvest-Molenbuurt lijkt te ontwikkelen. De wijkverenigingen geven aan dat zij met hun brief de dialoog tussen gemeente en de bewoners over de plannen van de MBE Groep op gang willen brengen en nodigen de wethouder uit voor een bewonersbijeenkomst op 14 november. Hoewel de wethouder deze uitnodiging aanvankelijk accepteerde liet hij begin november weten dat hij verhinderd was.

Een schriftelijke reactie op deze brief van de wijkverenigingen kwam pas vlak voor Kerstmis, nadat in de Raadscommissie voor Stedelijke Ontwikkeling van 14 december vragen waren gesteld over de bewonersparticipatie bij de voorbereiding van de plannen voor het Energiepark en het Scheltemacomplex. Wethouder Laudy liet daarop in een brief van 21 december de wijkverenigingen weten dat de MBE Groep de regie heeft bij het onderzoeken van de haalbaarheid van hun voorstellen en dat hij de ingebrachte vraagpunten daarom had meegegeven aan de MBE Groep zodat deze betrokken konden worden in het uiteindelijke voorstel.

De wijkverenigingen waren niet tevreden met dit antwoord van de wethouder en zij bleven aandringen op een overleg over de plannen van de MBE Groep. Uiteindelijk organiseerde de Gemeente een bijeenkomst tussen de MBE Groep en vertegenwoordigers van de wijkverenigingen op 11 januari 2018, twee weken voordat de Groep haar voorstel ‘Creativiteit met een groen aureool’ op 26 januari 2018 aan wethouder Laudy zou aanbieden. Tijdens dit 75 minuten durende gesprek lichtte de MBE Groep haar plan toe op basis van vragen van de bewoners; van een vruchtbare gedachtenuitwisseling die elk zinvol participatieproces zou moeten kenmerken was geen sprake.

In het kader van de voorgenomen omgevingstoets van het voorstel ‘Creativiteit met een groen aureool’ door de Gemeente hebben de wijkverenigingen, individuele bewoners en ook onze actiegroep uitvoerig op het voorstel van de MBE Groep gereageerd. De bewoners zonden niet alleen overheersend kritische reacties in; sommigen bewoners vormden zelfs werkgroepjes om het voorstel te bespreken en eventuele alternatieven voor deelaspecten van het plan te bedenken. Ook deze laatste poging van bewoners om ‘twee-minuten-voor-twaalf’ alsnog een participatieproces op gang te brengen bleef zonder resultaat: behalve een bevestiging van ontvangst heeft geen van de bewoners en wijkverenigingen verder nog iets gehoord van de Gemeente of de MBE Groep, zelfs geen bericht dat de omgevingstoets werd uitgesteld.

(1)Scheltema Leiden heeft op 16 februari 2018 een Wob verzoek ingediend bij de Gemeente om inzage te krijgen in alle informatie die verband houdt met de door de MBE Groep beoogde herontwikkeling van het Scheltemacomplex en het Energiepark. Dit verzoek werd gedeeltelijk gehonoreerd. De het burgerinitiatief Nieuw Leids Bolwerk heeft de verschafte informatie kunnen inzien.

MBEG: het Nieuw Leids Bolwerk stelt dat wij het terrein willen verharden
Op blz 12 (en door het hele voorstel) wordt duidelijk dat een groen park het belangrijkste is om het Energiepark te doen slagen

Nieuw Leids Bolwerk: op pagina 18 en 19 van het voorstel ‘Creativititeit met een groen aureool’ van 26 januari 2018 is een plattegrond opgenomen waar de verschillende geplande activiteiten geografisch zijn aangegeven. Centraal op deze plattegrond is een ovaalvormige ruimte ingetekend met het woord ‘Energiepark’. De ruimte is lichtgroen ingekleurd; fietspaden en wandelpaden op de plattegrond zijn met dezelfde kleur ingetekend. Wij hebben daarom aangenomen dat, evenals de fiets en wandelpaden, dit ovaalvormige gebied ook verhard zal worden. Immers, deze ruimte zal gebruikt worden voor dagmarkten en buitenevenementen en vrachtwagens zullen het terrein op moeten kunnen rijden om markstallen, podia, geluidsapparatuur en andere materialen af te kunnen leveren. En, ook voor bezoekers aan dagmarkten en evenementen zal dit terrein verhard moeten worden, immers zij zullen een bodembedekking van gras en perken onherstelbaar beschadigen.

Bij nadere bestudering van de plattegrond lijkt het verder moeilijk om, met de plannen van de MBE Groep, van het Energiepark een groen park te maken. Naast het evenemententerrein, de industrieel erfgoedgebouwen en hun erven, het geplande water-feature en het glazen dak van het nog te bouwen ondergrondse warmwaterpompstation blijft er erg weinig ruimte over om deze publieke ruimte een park-karakter te geven. Zelfs de donkergroen ingekleurde strip tussen de Nuon-centrale en het nieuwe noord-zuid fietspad (tussen de Singelparkroute en de Langegracht) is in de plannen van de MBE Groep bestemd voor een fietsparkeerplaats voor bezoekers. Het terrein aan de andere kant van het fietspad (met de drie witte boompjes) valt buiten het plangebied en is de parkeerplaats van de woningcorporatie De Sleutels.

MBEG: het Nieuw Leids Bolwerk stelt dat er bij ons geen ruimte is voor klimaatadaptaties
Op blz 32 (en de plattegrond) staat helder beschreven dat wij juist in het park de nieuwe energie zichtbaar willen maken middels objecten en speelelementen.

Nieuw Leids Bolwerk: vanwege de klimaatverandering zal de stad Leiden zich moeten voorbereiden op meer en heviger regenbuien en meer en langere periodes van droogte en hitte. Hiertoe zullen onder meer verharde grondoppervlakten zoveel opengebroken en opnieuw ingericht moeten worden, op zo’n manier dat de grond gemakkelijk regenwater kan absorberen en bomen kunnen worden geplant voor schaduw en koelte. Alle kleine stukjes grond helpen: stoeptegels vervangen door minituintjes, betegelde voortuinen weer terugbrengen in oude staat en in nieuw in te richten gebieden (zoals het Energiepark) verharde oppervlaktes zoveel mogelijk vermijden. Als bijdrage aan de klimaatadaptatie inspanningen van de Gemeente zien wij daarom graag dat de gemeente het gehele Energiepark als park inricht, met perken, gras en bomen. Zo’n invulling doet recht aan de plannen die de Gemeente heeft voor het Singelpark en sluit aan op de meest recente wijziging van het bestemmingplan voor de binnenstad van Leiden, waarbij de bestemming van het Energiepark en het Ambachtsplein van bedrijventerrein is omgezet in een groenbestemming (park) (bestemmingsplanwijziging, 28 september 2017).

MBEG: het Nieuw Leids Bolwerk stelt dat wij grootschalige, commerciële evenementen doen, waar geen ruimte is voor activiteiten vanuit de gemeenschap.
Op blz 17, 38 4en 42 geven we duidelijk aan dat activiteiten die wij voor ogen hebben kleinschalig zijn en moeten passen binnen de context en schaal van Leiden. Ook geven wij hier aan dat wij maximaal verbinding zoeken met en samen willen werken bij de bestaande Leidse (culturele) partijen en universiteiten.

Nieuw Leids Bolwerk: in het voorstel van ‘Creativiteit met een groen aureool’ van 26 januari 2018 ontbreekt het aan enige kwantitatieve informatie over de aantal binnen- en buitenevenementen die de MBE Groep voor ogen staat, en over aantallen bezoekers die de Groep tijdens deze evenementen hoopt te kunnen verwelkomen. Een groot deel van de bijeenkomst op 11 januari 2018 hebben de bewoners besteed om de MBE Groep hierover te bevragen. Na veel duwen en trekken verschafte de Groep de volgende indicatieve cijfers: elke week een evenement, in de zomermaanden elke twee weken een buitenevenement en elke maand een dagmarkt. Over het aantal bezoekers bij de binnen- en buitenevenementen wilde de MBE Groep zich helemaal niet uitlaten anders dan dat de bewoners zich niet moesten laten afschrikken door het schrikbeeld van de Westergasfabriek in Amsterdam waar op een evenement snel 12.000 bezoekers afkomen. Voor de lokale markt moeten we denken aan 3000 bezoekers. Bij het open muziekpodium achter de Nuon-centrale (gepland voor fase 2 na 2025) moeten we niet kijken naar het Openluchttheater in het Vondelpark waar op een muziekevent 1200 bezoekers afkomen: in het Energiepark wordt gerekend op niet meer dan 500 bezoekers omdat ‘de ruimte gewoon te klein is om meer bezoekers te kunnen accommoderen’. (Op de website van het Vondelpark staat dat het Openluchttheater gehuurd kan worden als evenementenlocatie met een capaciteit voor 3500 personen)

We hebben berekend dat het geplande evenemententerrein in het Energiepark (fase 1) een oppervlakte heeft van 2750 m2 met een capaciteit voor 4400 bezoekers.

MBEG plant twee evenemententerreinen ieder met een capaciteit gelijk aan de Lammermarkt, het Sadshuisplein eof de Garenmarkt

Als de Nuon-centrale in 2022 ook in handen van de MBE Groep zou komen dan zal de Groep achter de Nuon-centrale een vast open muziekpodium willen bouwen.

Evenementenlocaties                                         m2                bezoekers
Lammermarkt                                                        1566            4698
Garenmarkt                                                             1552            4656
Stadhuisplein                                                          1505           4515

Energiepark (MBEG fase 1)                             2750            4700
Energiepark (MBEG fase 2)                            3100            4800

Wij hebben berekend dat deze 2de evenementenlocatie een oppervlakte heeft van 3100 m2, met een capaciteit voor 4500 bezoekers. Dit betekent dat de MBE Groep in het Energiepark op termijn twee in elkaar overlopende evenemententerreinen wenst in te richten met een totale oppervlakte van in potentie 5850 m2 en een capaciteit voor 9500 bezoekers.

De binnenstad van Leiden kent 20 evenementenlocaties. De bekendste drie locaties voor middelgrote- en grootschalige evenementen zijn de Lammermarkt, het Stadhuisplein en de Garenmarkt. In het onderstaande overzichtje hebben we de plannen voor het Energiepark vergeleken met deze drie evenementenlocaties.

 Beide evenemententerreinen in het Energiepark (fase 1 en fase 2) zijn ieder qua oppervlakte groter en qua bezoekerscapaciteit van dezelfde orde als de drie andere evenementenlocaties voor middelgrote- en grootschalige evenementen. Het totaal van de twee evenemententerreinen (die zonder meer in combinatie gebruikt kunnen worden) hebben tezamen een capaciteit voor 9500 bezoekers, meer dan dubbel de capaciteit van de andere drie locaties. Deze cijfers komen nergens terug in het voorstel en wijzen eerder in de richting grootschalige dan kleinschalige evenementen die om zo te zeggen zullen verdrinken in de beschikbare ruimte.

Sinds eind januari 2018 hebben wij deze cijfers gebruikt in publicaties en voor presentaties. De Gemeente heeft ons op geen enkel moment gecorrigeerd en gezegd dat deze cijfers onjuist of overdreven zijn. Ook de wijkvereniging Noordvest-Molenbuurt heeft in haar visie op het voorstel ‘Creativiteit met een groen aureool’ (ten behoeve van de omgevingstoets van de Gemeente) deze cijfers gepresenteerd en om een reactie van de Gemeente gevraagd. Ook zij hebben van de Gemeente nog geen reactie mogen ontvangen.

 MBEG: het Nieuw Leids Bolwerk stelt dat wij de regie van de gemeente overnemen
Op blz 51 geven wij aan dat de kaders voor de openbare ruimte door de gemeente wordt vast gesteld en nog explicieter zal worden vastgelegd in het door de gemeente op te stellen locatieprofiel.

Nieuw Leids Bolwerk: tijdens de bijeenkomst met bewoners op 11 januari 2018 heeft de MBE Groep gezegd dat de bestemming van het Energie gewijzigd moet worden van park naar evenementenlocatie, en aangegeven dat dit een showstopper is. Verder heeft de Groep in het voorstel ‘Creativiteit met een groen aureool’ van 26 januari 2018 als randvoorwaarde 7 opgenomen dat zij het mandaat krijgt om de buitenprogrammering exclusief te verzorgen. ‘In de programmering wordt natuurlijk ook ruimte gegeven aan wensen die leven in de buurt. Het locatieprofiel is leidend in de keuzes die worden gemaakt in de opzet en uitwerking van de programmering’ (blz. 54).

Wij betwijfelen of de MBE Groep de ‘wensen die leven in de buurt’ kent. Immers daarover heeft de MBE groep niet met bewoners gesproken. In het voorstel staat wel dat geluidscategorie 2b (97 dB(A), de maximale norm zal zijn en podium en geluidsboxen zo goed mogelijk afgeschermd tussen de bedrijfsgebouwen zullen worden opgesteld. Dit staat op gespannen voet met één van de randvoorwaarden die bewoners voor de programmering van het Energiepark hebben geformuleerd: het geluidsniveau in het park mag de 45 dB(A) niet overschrijden. Deze randvoorwaarde komt niet zomaar uit de lucht vallen. Immers, het gewenste geluidsniveau binnenshuis mag gedurende de nachtelijke uren de 25 dB(A) niet overschrijden. Woningen gebouwd vòòr 1982 beschikken in het algemeen over een geluidswering van ca. 20 dB. Dit betekent dat het buitenniveau niet meer mag zijn dan 45 dB(A). Afgezien van de woningen in Nieuw Leyden zijn alle woningen in een straal van 300  meter gebouwd vòòr 1982.

Tot slot, wij vinden het ongewenst dat één marktpartij het mandaat krijgt om de programmering van publieke ruimte waar ook in de stad exclusief te kunnen verzorgen. Natuurlijk is het locatieprofiel van de gemeente leidend, maar ‘als de gemeente te weinig toestaat zal het niet aantrekkelijk zijn’ (MBE Groep tijdens de bijeenkomst met bewoners van 11 januari 2018). Met zo’n mandaat neemt de MBE Groep de regie over van wat werkelijk in het Energiepark kan gebeuren. In onze visie zal elke partij die een activiteit in het Energiepark wil organiseren hiervoor bij de Gemeente een vergunning moeten kunnen aanvragen en krijgen, ongeacht of deze activiteit past binnen de visie van de MBE Groep of niet. Het verlenen van een het mandaat aan de MBE Groep om publieke ruimte van het Energiepark exclusief te kunnen verzorgen is een precedent dat zal leiden tot een uitverkoop van de publieke ruimte in de stad aan de markt.